Wiadomości - Aktualności

Tropami przeszłości - archeolodzy w Gminie Opatowiec

Dodał: Bartek Data: 2018-05-07 10:56:00 (czytane: 3601)

W sierpniu 2017 roku grupa archeologów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie prowadziła prace wykopaliskowe na terenie gminy Opatowiec związane z odkryciem archeologicznym we wsi Rzemienowice.

W dniu 25 kwietnia 2018r., w ramach współpracy nawiązanej wówczas z archeologami, w Szkole Podstawowej w Opatowcu zostało zorganizowane spotkanie dla uczniów i społeczeństwa gminy Opatowiec  pn. „Tropami przeszłości – archeolodzy w gminie Opatowiec”. Przygotowała je grupa archeologów z UJ w składzie: dr Michał Kasiński, mgr Magdalena Okońska, mgr Jan Bulas oraz studenci V roku archeologii - Wojciech Wichnera i Michał Włosek. W tej niecodziennej lekcji historii uczestniczyli: Sławomir Kowalczyk Wójt Gminy Opatowiec, Andrzej Krypciak Radny Rady Gminy, Beata Adamczyk dyr Instytucji Kultury, Anna Kowalczyk prezes Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Gminy Opatowiec, Marek Półtorak sołtys wsi Rzemienowice, Michał Kupisz – właściciel terenu, na którym dokonano odkrycia oraz przedstawiciele społeczeństwa Gminy Opatowiec, dyrekcja, uczniowie i nauczyciele SP w Opatowcu.

Po powitaniu wszystkich przez dyrektor Elżbietę Szczęsną–Kusak  głos zabrał Sławomir Kowalczyk Wójt Gminy Opatowiec, który wyraził podziw i uznanie dla archeologów za ich pasję i wytrwałość w pracy odbywającej się często w trudnych warunkach. Przypomniał o ostatnim odkryciu na terenie naszej gminy – na polach Krzczonowa odnaleziono liczne fragmenty, w tym silnik, z rozbitego samolotu Liberator B24L EW-250 z okresu II wojny światowej

Jan Bulas (kierujący pracami wykopaliskowymi) podziękował Wójtowi Gminy Opatowiec oraz  panu Kupiszowi za zainteresowanie, pomoc i wsparcie podczas prowadzonych wykopalisk.  

Następnie odbyły się przygotowane przez archeologów prelekcje przedstawione w dwóch grupach: dla starszych i młodszych słuchaczy.

W pierwszej części wykładu Wojciech Wichnera przedstawił interesujące, zazwyczaj nieznane, aspekty prawne związane z dziedzictwem archeologicznym. Zebrani dowiedzieli się między innymi, co powinni zrobić w przypadku dokonania znaleziska. Otóż należy:

- zabezpieczyć dany przedmiot (nie wolno go wyciągać z miejsca, w którym się znajduje),

- zrobić zdjęcie poglądowe,

- zawiadomić wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Jan Bulas zachęcał zebranych do współpracy, do zwracania uwagi na nietypowe elementy otoczenia np. w czasie spacerów po okolicy. Wszak nie wiadomo, ile jeszcze bezcennych śladów przeszłości kryją nasze tereny.

W dalszej części prelekcji Jan Bulas przedstawił informacje na temat badań prowadzonych w naszym regionie i zaprezentował najciekawsze znaleziska (m.in. z Grodowic, Jakuszowic, Zagórzyc i Morawianek). Podkreślił, iż nasz region jest jednym z najbogatszych w zabytki archeologiczne terenów na tle całej Polski, a to ze względu na żyzne ziemie sprzyjające osadnictwu, a także położenie u zbiegu trzech rzek: Wisły, Nidy i Dunajca oraz związane z tym szlaki handlowe. Historia naszych ziem sięga nie tylko średniowiecza, ale i czasów rzymskich: Hunów, Celtów,  a także bezimiennych plemion zamieszkujących te tereny w epoce brązu i neolicie. 

Przechodząc do znaleziska w Rzemienowicach, Jan Bulas wyjaśnił, w jaki sposób dokonano odkrycia (zdjęcia "z powietrza" ukazujące różnicę w wegetacji roślin i regularne, jednorodne różnice w zarysowaniu terenu), jak można ocenić wiek znalezisk oraz jak wygląda proces badań. Zebrani obejrzeli  rekonstrukcję domostw, których pozostałości odkryto w Rzemienowicach (pochodzą one z ok. III – V wieku n.e.), a także zapoznali się ze znalezionymi tam zabytkami drobnymi. Są one datowane na różne okresy zasiedlania odkrytej osady: okres lateński, wczesny i młodszy okres wpływów rzymskich oraz wędrówki ludów. W trakcie wykopalisk w Rzemienowicach odkryto również starsze ślady. Najstarsze, pojedyncze zabytki związane są z okresem neolitu i pierwszymi rolnikami, zasiedlającymi ten region około 7 tysięcy lat temu. Badaniom został poddany zaledwie ułamek terenu historycznej osady.

Drugą prelekcję dostosowano do młodszych uczestników (uczniowie kl. I-V). Prowadzący w bardzo ciekawy i przystępny dla dzieci sposób zapoznali je z archeologią jako nauką. Zaprezentowali nowoczesne metody wyszukiwania miejsc kryjących zabytki archeologiczne, np. lotniczy laserowy skaning LIDAR, za pomocą którego możemy oglądać rzeźbę terenu bez roślinności. Dzieci aktywnie uczestniczyły w spotkaniu, wykazując się wiedzą oraz dużym zaangażowaniem.

Największą atrakcją po każdej prelekcji była możliwość obejrzenia zabytków archeologicznych, które zostały zaprezentowane w szkolnej świetlicy. Archeolodzy przywieźli ze sobą eksponaty, które można było nie tylko obejrzeć, ale - co dostarczało dodatkowych emocji - także wziąć do ręki. Dużym zainteresowaniem cieszyła się kolekcja fragmentów kafli z różnych okresów historycznych (średniowiecze, odrodzenie, XIX w.) pochodzących m.in. z Wawelu. Najwięcej eksponatów pochodziło jednak z Rzemienowic. Zwiedzający mogli podziwiać drobne przedmioty związane z modą (między innymi misternie wykonane fibule, służące do spinania szat i kościane szpile do włosów), a także fragmenty naczyń (w tym jedno zachowane w całości), narzędzia i monety rzymskie.

Dziękując grupie archeologów z Uniwersytetu Jagiellońskiego za to niecodzienne spotkanie, pani dyrektor E. Szczęsna-Kusak zwróciła uwagę, iż naukowcy uświadomili nam, w jak ważnym i ciekawym historycznie regionie żyjemy.

 

                                                                                            Mirosław Gajda

-----------------------------------------------------------------------------------------

Link do artykułu z badań archeologicznych w Rzemienowicach:

http://ug.opatowiec.pl/badania-archeologiczne-w-rzemienowicach-odkrycie-osady-sprzed-dwoch-tysiecy-lat,,0,3,1,543,n.html

Zdjęć w galerii: 45